Co to jest i jak działa rekuperacja?

Jeśli Twoi klienci często pytają, jak działa rekuperacja, co to jest i dlaczego warto w nią zainwestować, dobrze trafiłeś! Nasz wpis pomoże Ci uporządkować informacje. Wyjaśnimy, jak działa rekuperacja, kiedy dochodzi do wymiany powietrza, a także jakie dodatkowe korzyści, poza oszczędnościami, może to przynieść. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej.

Rekuperacja – co to jest wentylacja mechaniczna z rekuperacją?

Co to jest rekuperacja? Zaczniemy od konkretów – system rekuperacji to inaczej wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła.

W domu, czy mieszkaniu klient musi mieć zamontowany jeden z systemów wentylacyjnych, przy czym obecnie wciąż najczęściej jest to wentylacja grawitacyjna, która bazuje na naturalnym ruchu powietrza związanym z różnicą temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku. Ma ona jednak więcej wad niż korzyści – zimą prowadzi do dużych strat ciepła, natomiast latem cechuje się niską skutecznością (czyli, w praktyce, wentylacja pomieszczeń jest znikoma). Dlatego coraz więcej osób decyduje się na wentylację mechaniczną, w której ruch powietrza jest wymuszany przez specjalne urządzenie odpowiadające za dopływ powietrza nawiewanego. Dzięki temu powietrze podlega nieustannej wymianie, jest świeże. Urządzenia, o których piszemy, to rekuperatory, w których środku znajduje się wymiennik ciepła. Oprócz tego, że sprawują kontrolę nad dostarczaniem powietrza nawiewnego i usuwaniem zużytego, dodatkowo prowadzą do odzysku ciepła, zmniejszając tym samym rachunki za ogrzewanie. Co warto wiedzieć o budowie domu z rekuperacją?

Jak działa rekuperacja? Zasada działania rekuperatora

Podstawą projektu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jest centrala wentylacyjna nazywana rekuperatorem. Jak działa? Rekuperacja w domu  polega na tym, że urządzenie wentylacyjne pobiera świeże powietrze z zewnątrz oraz powietrze wywiewane z pomieszczeń. W jaki sposób? Na zewnątrz budynku montowana jest czerpnia, która umożliwia pobór świeżego powietrza zewnętrznego. W następnym etapie powietrze jest transportowane poprzez kanały wentylacyjne do centralnej części urządzenia, czyli wymiennika ciepła. Zanim to jednak nastąpi, powietrze przechodzi przez filtry, które je oczyszczają, a jeżeli zastosowane przez producenta filtry są wysokoskuteczne, to oczyszczają je nawet ze smogu. Dzięki temu nawet zimą, gdy występuje smog, do budynku, w którym zastosowano wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, dostarczane jest świeże, uzdatnione i oczyszczone powietrze.

Zużyte, zanieczyszczone powietrze wyciągane jest ze środka obiektu za pomocą anemostatów wywiewnych, po czym transportuje się je kanałami wywiewnymi, do wymiennika ciepła. Zadaniem wymiennika ciepła jest odebranie ze zużytego powietrza ciepła i następnie ogrzanie nim świeżego powietrza. Do odzysku ciepła dochodzi na bieżąco podczas pracy urządzenia, w zależności od potrzeb budynku. Co się dalej dzieje? Zanieczyszczone powietrze z budynku, po oddaniu ciepła, jest kierowane do wyrzutni, która odprowadza je na zewnątrz. Natomiast podgrzane, świeże powietrze rozprowadzane jest kanałami nawiewnymi po wszystkich pomieszczeniach. Co istotne, cały czas mówi się o odzysku ciepła zimą, aczkolwiek należy wiedzieć, że wymiennik ciepła może pracować również latem. Zasada działania rekuperatora jest podobna, z tą różnicą, że latem odzyskiwany może być  tak zwany chłód z powietrza zewnętrznego. Podsumowując – wymiennik ciepła odpowiedzialny jest za transport energii cieplnej z jednego miejsca w drugie, a odbywa się on zawsze wtedy gdy tylko pojawia się różnica temperatur pomiędzy jednym, a drugim ośrodkiem.

Z czego składa się system rekuperacji, czyli wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła?

Skoro już wyjaśniliśmy, jak działa system  transportu ciepła w wymienniku wentylacji mechanicznej i kiedy dochodzi do odzysku energii cieplnej, czyli w skrócie odzysku ciepła to warto poznać jeszcze, z jakich modułów składa się cała instalacja, a co za tym idzie, co będzie potrzebne podczas montażu.

Rekuperator

Bazę, silnik napędowy systemu stanowi centrala wentylacyjna, czyli tak zwany rekuperator. Składa się on z obudowy (sposób jej izolowania akustycznego wpływa na poziom hałasu), filtrów, które odpowiadają za oczyszczanie powietrza – filtry nawiewne są w stanie zatrzymać cząstki pyłu PM10 i PM2,5 (pył respirabilny, trafiający do płuc) w 99,9%, a cząstki pyłu PM1 nawet w 55%, a także z wentylatorów wywiewnych i nawiewnych. Jednak najważniejszym elementem urządzenia jest wymiennik ciepła, który umożliwia odzysk energii cieplnej z powietrza usuwanego. Wymienniki ciepła mogą być krzyżowe, krzyżowo-przeciwprądowe, entalpiczne lub obrotowe. Wymienniki krzyżowe charakteryzują się wysoką sprawnością odzysku ciepła, jednak nie odzyskują one wilgoci z pomieszczeń, co w efekcie prowadzi do przesuszania powietrza w domu, a to z kolei czasem powoduje dyskomfort. Natomiast wymiennik obrotowy i entalpiczny pozwala na odzyskanie ciepła oraz wilgoci.  Dodatkowym atutem wymienników obrotowych jest brak elektrycznej nagrzewnicy wstępnej i problemu zamarzania wymiennika przy ujemnych temperaturach powietrza zewnętrznego.

Systemem wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła można sterować za pomocą panelu sterowania, który umożliwia płynną regulację obrotów wentylatorów. W ten sposób można zarządzać ilością powietrza wentylacyjnego w pomieszczeniach. Sterownik posiada także opcję ustawienia kilku programów z różną wydajnością urządzenia, np. program „poza domem” pozwala zmniejszyć ilość powietrza wentylacyjnego na czas nieobecności domowników, dodatkowo jest możliwość ustawienia tygodniowych harmonogramów pracy urządzenia, co pozwala tak zaprogramować urządzenie, że jedyną czynnością, o której musimy pamiętać, jest wymiana filtrów powietrza. Dodatkowo w przypadku wymienników obrotowych możliwa jest regulacja wilgotności w pomieszczeniach na podstawie wskazań czujników wilgotności i dostosowanie wilgotności do poziomu komfortowego.

System dystrybucji świeżego powietrza

I chociaż rekuperator z wymiennikiem ciepła stanowi główną część instalacji, konieczny jest również montaż systemu dystrybucji świeżego powietrza, który składa się m.in. z czerpni pobierającej świeże powietrze i wyrzutni odpowiadającej za odprowadzanie zużytego powietrza. System dystrybucji powietrza może być realizowany za pomocą kanałów elastycznych montowanych w warstwie izolacji posadzki lub w przestrzeni instalacyjnej sufitu podwieszanego. Jest to system rozdzielaczowy, czyli kanały elastyczne są podłączone do skrzynek rozprężnych oraz rozdzielaczy, które z kolei są połączone kanałami do centrali wentylacyjnej.

Kiedy możliwy jest montaż systemu rekuperacji?

Co istotne, chociaż najczęściej projekt wentylacji mechanicznej wykonuje się przed budową domu, a instalacje montuje się w obiekcie, który jest w stanie surowym, to możliwy jest również montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła w budynkach istniejących, zamieszkiwanych. Wtedy najczęściej konieczny jest gruntowny remont umożliwiający rozprowadzenie kanałów wentylacyjnych w całym domu lub wykonanie częściowej zabudowy z płyt kartonowo gipsowych w celu ukrycia instalacji dystrybucji powietrza.  .

Czy wentylacja z rekuperacją się opłaca?

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła to rozwiązanie, na które decyduje się coraz więcej osób, a w budynkach jednorodzinnych powstających od 2021 roku to rozwiązanie konieczne do zastosowania, wymagane przez przepisy prawa budowlanego. W nowoczesnym budownictwie wymaga się zastosowania systemu rekuperacji, ponieważ jest to obecnie najefektywniejszy system wentylacji, poprawiający komfort użytkowania i obniżający zapotrzebowanie budynku na energię pierwotną, a do tego jest to system ściśle powiązany z innymi systemami i rozwiązaniami jak np. ogrzewanie płaszczyznowe (podłogowe) zasilane niskim parametrem w stosunku do systemu opartego na grzejnikach, szczelna stolarka okienna, dobrze izolowane ściany i dachy budynku itp. Wszystkie te przytoczone wyżej, nowoczesne rozwiązania powodują, że wentylacja grawitacyjna oparta na kominach wentylacyjnych zwyczajnie w nowoczesnym budownictwie nie działa, a próby usprawnienia jej powodują tylko dyskomfort użytkowników obiektu.

Obecnie już tylko system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacji) w domu pozwala na zwiększenie komfortu użytkowników dzięki stałemu dopływowi świeżego powietrza.

W przypadku zastosowania centrali z wymiennikiem obrotowym lub entalpicznym możliwe jest także utrzymanie wilgotności w pomieszczeniach na poziomie zapewniającym uczucie komfortu. Warto również wspomnieć o głównej korzyści wentylacji, czyli usuwaniu CO2 z pomieszczeń i utrzymywaniu go na poziomie zgodnym ze standardami higienicznymi. Dlatego system wentylacji to już standard w przypadku budynków energooszczędnych i obowiązek wynikający z zapisu w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U 2002 nr 75 poz.690 z późn.zm).

A czy są jakieś wady systemu rekuperacji? Chcąc zamontować instalację wentylacji mechanicznej w domu, należy liczyć się z wystąpieniem kosztów inwestycyjnych związanych z zakupem urządzenia i elementów instalacji, jednak w przypadku budowy nowego domu koszty instalacji nie powinny być znacznie wyższe niż budowa kominów wentylacyjnych do wentylacji grawitacyjnej. Dodatkowo w przypadku domów już istniejących możliwe jest uzyskanie dofinansowania na poczet modernizacji budynku. Instalacja wentylacji mechanicznej pozwala ponadto zmniejszyć straty energii cieplnej w budynku (straty na potrzeby wentylacji w przypadku wentylacji grawitacyjnej wynoszą nawet 30-40%).

Reasumując, na montaż centrali wentylacyjnej z odzyskiem ciepła klient powinien się zdecydować, jeśli zależy mu na ekologicznych i ekonomicznych rozwiązaniach oraz swoim komforcie i zdrowiu. Jakie urządzenie warto doradzić klientowi|? To wszystko zależy od jego potrzeb. W naszej ofercie znajdziesz między innymi:

• rekuperator enervent,
• rekuperatory zehnder,
• stiebel eltron rekuperator,
• rekuperatory komfovent,
• rekuperator thessla green,
• rekuperatory oxygen.

Następny artykuł: Ile kosztuje rekuperacja?